Sensaut en mena de juec interdialectau

Sensaut e Sensaut son aurá venguts per ió una mena de juegar emb la linga de mon mainaditge e la de ma residéncia, la linga/lenga lemosina d'un golhat d'a Tivier e la lenga d'un ciutadan deu Bearn, d'un nascut de Peireguers e d'un naveth vadut (noveu nascut) de Pau d'un golhat que juega au gojat d'un tuc a l'autre d'Aquitania en mena de pujada-montada vas las plasticitat lengaruda daus apassionats.

Escotatz mai leu questa istòria (emb la dechas òc de segur per un lemosin que s'ensaja au gascon pirenec):

Lemosin

Lu pais de Sent Saut que s'escriu maitot Sensaut se tròba dins los ranvers los mai nauts dau Peirigòrd Verd, rasis dau Lemosin, dins lu Parc Naturau Nacionau dau Lemosin-Peirigòrd.
Quo es vertat, òc de segur, lu Peirigòrd es lu meu pais d'un golhat d'a Tivier nascut a Peiriguers, mas d'un golhat que venguet un "gojat" de Pau, dau Bearn e de la brava chadena daus Pireneus.
E, 'questa remirabla vusda subre la chadena, vertat de zo dire, es la vusda la mai miraudiosa, que jamai fuguet balhada de veire ad un mainatge d'Aquitania.

Emai se sei vengut queu golhat sus terra, los pes dins l'aiga linda de la ribiera d'Eila, la que abeura ma vila de naissença, Peiriguers, la vita m'a botat a quinze ans la testa dins l'aiga tremendosa dau Gave de Pau.

Mas chau zo dire, sei pas 'qui per parlar nonmas de ió mas d'un autre golhat dau Peiregòrd mai conegut dau monde, un daus que s'enamoriguet dau Bearn e de la chadena daus Pireneus.

Golhat , gojat, golhat, gojat, vòle parlar d'un "pais", d'un perigòrd renomat que venguet un amic d'"aquelas montanhas que tan nautas son".

Un jorn que nos trobavem a Cautarets, emb lu meu pairin, lu "Tienòt", quante se prenia la cura de la chaudas aigas, eu me parlet d'un autre daus seus "pais" dau Peireigèord emai dau Peirigòrd Verd que coneissia plan quilhs ranvers de montanha, un Comte, eissit d'un vielh linhatge dau Peirigòrd.

La segonda naissença d'aqueste peirigòrd renomat (nascut enterra d'Oïl chau zo dire) se faguet en atge de quinze dins lu pais de Luishon.
Se lu Peirigòrd era lu breç de la soa naissença, en un luec que li balhet nom e raices, los Pireneus e lors ranvers li balheren alas d'agla e chambas d'una bestia que sonan "sàrri" en gascon de la montanha.
Entau comencet, dempuei de las valeias de Luishon e d'Aran un brave ramelet d'exploracions dins las montanha Pireneus emb de companhons de barrutladas:
Enric Wallon, benleu aparenta au neuropsiquiatre e psicològ dau desvolopament plan conegut,Edoard Wallon, lu grand Franz Schrader,lu seu condiscipoll de la Facultat de Drech de Bordeus,Enric Brulle, lu capitan Prudent,e tota una tiera d'apassionats de belas cimas.
Magenatz-los, luecs subrebeus qu'exploravan: Sierras de Aragón e Serres de Catalunya,Ochagavia de Navarra, tota 'na vita passada a sautejar com'un sàrri (aurá, lemosins, sabetz çò qu'es un "sàrri"), de tuquet en tuquet, de pic en pic,de som en som, e de bom en bom(laquets de montanha en gascon montanhenc), sendareus que serpentejan au dessur de las nivols, entre gorgs e valats,traucs e cròs, giaus e nevias e mai de dos cents jornadas a barrutlar entre França, Espanha ed Andorra emb lu guida Frances Bernat-Salas , ajuòus d'un professor plan conegut de l'Universitat de Pau coma guida de las cimas e nauts sendareus de la nòstra linga d'Òc).
E contunhet sens jamai estar gàste d'un costat a l'autre de la chadena e jurcanta la soa p'ita sòr de Cantabrica emb la Tabla Lechingales, la Peña Vieja, la Torre Cerrada...vesitet cimas e crestas e ranvers mai sornes tan coma las caunhas o baumas granda de la Peira Sent Martin d'Aspa.
Agalhet maitot daus refugis per los apassionats o aficionats de montanha, Tuca Arroi (arroi=rotge), Packe, Baysselance...,passet entau com'un quiropractor menimosament los dets, subre la mapa de la granda eschina de gigant endurmit de la bravas cimas.

A setantae set ans, contunhava que jamai pus de barrutlar, entau com'un golhat de la chambas de sàrri, jamai gàste d'anar e de venir per los chamins d'En Naut.

Volia parlar dau Comte Aimar Arlòt de Sent Saud, lu meu "pais" de Sent Saud e la Cossièra, brave pitit vilatge dau Peiregòrd Verd,que s'enmoriguet daus Monts de Pirèna, òme de barrutladas e dòbras grandas que nos trobat a n'autres peirigòrds, d'un pais de termes aigados o borruts un autre tuquet mai naut enquera a la bela cima d'una terra d'Òc ad una autra terra d'Òc: lu grand Tuc o Pic que li deu seu nom, peirosa embaissada dau Peiregòrd en Bigòrra, nauta embaissada ad un brave 3003 m de naut, lu Sent Saud.
Peirigòrd s'avia trobat un brave pic au Pireneus quo es vertat, 'na delocalizacion que non fai pas de mau, òc de segur! Aquò es vertat e plan mercés Comte Aimar de z'avetz fach.







Gascon (pirenenc)

Eth pais de Sent Saud, escrivut tanben Sensaut, qui èi eth pais deths parçans mei haut de Peirigòrd Verd ath arràs de Lemosin, dens eth Parc Nacionau Naturau de Lemosin Peirigòrd.
Vertat èi que Peirigòrd èi eth men pais de gojat de Tivier vadut a Peiriguers, mes d'un "golhat" qui 's advienguèc un gojat de Pau, deth Bearn e dera cadena grana deths Pirenèus.
Aquesta arremirable vista us era cadena grana qu'èi, vertat d'ac diser, era mei mirabilhosa vista qui's podeva estar balhada de véder tad un mainat d'Aquitania.

Totun, s'es viengut, aqueste gojat,sus terra, eths pes dens er'aiga linda der'arribèra d'Eila, er'arribèra qui abeura Peiriguers era mia vila de neishença, eth medish gojat qui's ne se'n anat botar a quinze ans eth cap dens er'aiga tremenosa deth Gave de Pau.

Mes, que cau ac diser, non soi nat aciu tà parlar de jo mes d'un aute gojat de Peirigòrd, mei coneishut(o conegut), qui's enamorisquèc de Bearn e dera cadena beròia deths Pirenèus.
Que voi parlar d'un "pais" peirigòrd arrenomat, qui's advienguèc un gran amic d'"aqueras montanhas qui tan hautas son".

Un dia que'ns trobavem tà Cautarets, damb eth men pairan eth "Tienòt" e quan e's preneva cura taras aigas caudas, que'm parlèc d'un aute deths sons "pais" deth Peirigòrd e mei, deth Peirigòrd Verd,un Comte vadut d'un vielh linhatge de Peirigòrd.

Era segona neishença d'aqueste peirigòrd arrenomat que's hasèc en atge de quinze ans dens eth pais de Luishon.
Si Peirigòrd era eth sen brèç de familha en un lòc qui li balhèc nom ed arradics, eth Pirenèus qui li balheren alas d'agla e camas de sàrri.

Atau qui's acomencèc dempuish deras vaths de Luishon e d'Aran un beth arram d'exploracions deras nostas montanhas Pirenèus damb companhs d'escorregudas arrenomats:
Enric Wallon, benlhèu aparentat tath plan coneishut neuropsiquiatre e psicològ deth desvolopament Edoard Wallon, eth gran Franz Schrader, eth sen condiscipol dera Facultat de Dret de l'Universitat de Bordèus,Enric Brulle, eh capitan Prudent,e tota ua tiera d'ahuegats de beròias cimas.
Imagenatz eths lòcs suberbeths qu'exploravan:
Sierras de Aragón e Serres de Catalunya,Ochagavia de Navarra, tota ua vita passada a sautejar com un sàrri de tuc en tuc , de pic en pic, de som en som , de cima en cima, de tuca en tuca e de bom en bom, lacas, lacòts, sendareths (o senders) qui serpentejavan enter gorgs honsuts, horats, glaç e nhèus,e mei de dus cents diadas d'escorregudas enter França, Espanha ed Andorra,particularament damb eth gran guida Francés Bernat-Salas, benlhèu un ajòus deths Bernat Salas d'Ovalia e deths Bernat-Salas qui'ns guida ar'Universitat de Pau a truvès deras picas hautas dera nosta lenga d'Òc.
E ça contunhèc shens estar jamès estadit d'anar e viéner d'ua banda ar'auta banda dera nosta cadena pirenenca emei dinc ad aquesta petita sòr Cantabrica damb era Tabla Lechingalés, era Peña Vieja, era Torre de Cerrada...
E vistalhèc cimas e crèstas e lòcs mei sornes com eras espelungas dera Peira Sent Martin d'Aspa.
Adobèc damb amics hèra refugis taths autes ahuegats e aficionats de montanha, Tuca Arroi, Packe, Baysselance, passèc menimosament com un quiropractor eths dits sus era gran esquia de gigant adromit deras cimas hautas.

A setanta e set ans que contunhava d'ac hàser atau com un gojat deras camas de sàrri, jamés estadit d'anar e viéner peths camisn hauts.

Que voi parlar deth Comte Aimar Arlòt de Sent Saud eth men "pais" de Sent Saut o Sensaut e la Cossièra en Perigòrd Verd, un peirigèord qui's enamorisquèc deths Monts de Pirèna, òmi d'escorregudas e d'òbras granas, qui'ns a trobat tà nosauts, peirigòrds,un aute tuquet, mei haut enqüera, ara bera cima d'ua Terra d'Òc ad ua auta Terra d'Òc : eth tuc gran qui li blahèc eth son nom, peirosa embaishada peirigòrda ad un beròi 3003 m de haut, eth Sent Saud.
Peirigòrd e 's aveva trobat un beròi tuc taths Pirenèus, ua delocalizacion qui non hè (o ha) de mau, segur d'ac diser, e qu'arregraciam eth comte Aimar d'ac aver hèit,
Vertat!

Aurá i a mai d'un Sensaut dins ma vita, lu dau Peirigòrd Verd e l'autre dau Luishonés, sens obludar lu brave Comte, un peirigòrd-pirenenc..